Glial Tümörler

Beyinde ve omurilikte ‘Glial hücre’ olarak isimlendirilen ve sinir hücrelerini çevreleyen, onların işlevlerini yerine getirmesine yardımcı olan hücreler bulunmaktadır. Bu hücrelerin kontrolsüz büyümeleri beyinde tümör oluşturmakta ve glial tümör (glioma) olarak isimlendirilmektedir.

Beyin tümörlerinin yaklaşık yüzde 33’ünü oluşturan ve beyindeki nöronları çevreleyen ve destekleyen glial hücrelerden kaynaklanan glial tümörler malign (kötü huylu) karakterdedir. Ancak bazı tümör tipleri çok yavaş büyüyebilir.

Glial tümörler doğrudan beyin dokusunda oluşurlar. Genellikle beyin ya da omurilik dışına yayılmazlar.

Glial tümörün ya da gliomanın türü, doktorlarınızın hangi tedavilerin etkili olabileceğini ve planlanmasında yol göstericidir. Genel olarak, glioma tedavi seçenekleri arasında cerrahi olarak tümörün çıkarılması, radyasyon tedavisi, kemoterapi bulunmaktadır.

Gliomaların hangi türleri vardır?

Astrositom
Ependimom
Glioblastom
Oligodendrogliom

Glial tümörler hastada nasıl belirti verirler?

Glioma belirtileri, tümörün beyinde ortaya çıktığı bölgeye bağlıdır. Ayrıca glioma’nın türüne, boyutuna ve ne kadar hızlı büyüdüğüne göre de değişebilmektedir.

Gliomaların yaygın belirti ve bulguları şunlardır:

Özellikle sabahları daha şiddetli olan baş ağrısı
Bulantı ve şiddetli kusma
Zihin karışıklığı ya da düşünme ve bilgiyi anlama gibi gündelik işlevlerde sorunlar
Hafıza kaybı
Kişilik değişiklikleri veya aşırı sinirlilik
Görme sorunları, örneğin bulanık görme, çift görme ya da çevresel görmenin kaybı
Konuşma ve kelimeleri bulmada güçlük çekilmesi
İlk defa ortaya çıkan nöbet

Glial tümörlerin sebebi nedir ve kimler için risk daha fazladır ?

Araştırmalar, DNA’daki bazı değişikliklerin beyin ve omurilik tümörleri gibi gliomların oluşmasına yol açabileceğini göstermektedir. Genlerimizde DNA bulunur ve bu DNA, hücrelere nasıl büyüyüp çoğalacaklarını anlatan talimatları verir. Eğer DNA’da değişiklik (mutasyon) olursa, hücreler kontrolsüz bir şekilde çoğalmaya başlar. Bu da tümör oluşumuna neden olabilir.

Bu tür genetik değişiklikler anne-babadan kalıtsal olarak geçebilir. Ancak hayatın herhangi bir döneminde kendiliğinden de ortaya çıkabilir. Yani her insanda glioma geliştirebilir. Ancak bazı faktörler riski artırabilir:

Yaş: Gliomlar genellikle yaşlı yetişkinlerde (65 yaş üstü) ve çocuklarda (12 yaş altı) daha sık görülür.
Aile öyküsü: Ailede bazı kalıtsal genetik hastalıkların bulunması, glioma riskini artırabilir.
Cinsiyet: Erkeklerde glioma, kadınlara göre biraz daha sık görülür.
Radyasyon veya kimyasallara maruz kalma: Uzun süreli veya tekrarlayan şekilde radyasyona ya da bazı kimyasallara maruz kalmak gliom riskini artırabilir.

Glial tümör tanısı nasıl konur?

Gliom tanısı koymak için bazı testler ve işlemler yapılır. Bunlar şunlardır:

Beynin görüntülenmesi: Beyin tümörlerini görmek için görüntüleme testleri yapılır. En sık kullanılan yöntem MR (manyetik rezonans görüntüleme)’dir. Bazen MR’dan önce damardan özel bir boya verilir. Bu boya, beyin görüntülerinin daha net çıkmasını sağlar.
Ayrıca BT (bilgisayarlı tomografi) ve PET (pozitron emisyon tomografisi) gibi başka görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir.
Doku örneği alınması (biyopsi): Bazen tedaviye başlamadan önce, tümörden küçük bir parça alınarak laboratuvarda incelenmesi gerekir. Buna biyopsi denir. Eğer tümör cerrahiyle çıkarılamıyorsa bu işlem özellikle önemlidir. Ancak beyin tümörü ameliyatla alınacaksa, öncesinde biyopsi yapılmasına gerek kalmayabilir.
Doku örneğini almak için ince bir iğne kullanılır. Bu iğne, görüntüleme yöntemleriyle yönlendirilerek kafatasında açılan küçük bir delikten beyne ulaştırılır. Bu işleme stereotaktik iğne biyopsisi
Tümör hücrelerinin incelenmesi: Alınan doku örneği, laboratuvarda özel doktorlar (patologlar) tarafından incelenir. Bu inceleme sayesinde tümörün gerçekten gliom olup olmadığı ve hangi tür gliom olduğu anlaşılır.
Ayrıca bazı testler, tümör hücrelerinin ne kadar hızlı büyüdüğünü ve DNA’larında hangi değişikliklerin olduğunu gösterebilir. Bu bilgiler, hastalığınızın tanısını netleştirmek ve sizin için en uygun tedavi planını oluşturmak açısından çok önemlidir.

Glial tümörler nasıl tedavi edilir?

Gliom için uygulanacak tedavi planı birçok faktöre bağlıdır. Bunlar arasında şunlar yer alır:

Daha önce beyin tümörü tedavisi alıp almadığınız
Tümörün yeri, türü ve boyutu
Yaşınız
Genel sağlık durumunuz

Çoğu kişi için tedavi, cerrahi müdahale ile başlar. Eğer tümör ulaşılması kolay bir yerdeyse, cerrah tüm görülebilir kısmı çıkarabilir. Ancak gliomlar genellikle tamamen alınması zor olan tümörlerdir, özellikle beyin içinde derin veya hassas bölgelerde bulunuyorsa.

Cerrahiden sonra genellikle kemoterapi ve radyoterapi gibi ek tedaviler uygulanır. Bu tür ek tedavilere adjuvan tedavi denir; yani ameliyattan sonra geride kalantümör hücrelerini yok etmeyi hedefler.

Eğer tümör ameliyatla çıkarılamayacak bir konumdaysa, cerrahi yerine kemoterapi veya radyoterapi birincil tedavi olarak uygulanabilir.

Prof. Dr. Abuzer Güngör, glial tümörler (glioma) alanında yürüttüğü araştırmalarla uluslararası hakemli tıp dergilerinde çok sayıda bilimsel yayına imza atmıştır.

Derin Yerleşimli Medial Frontal ve Parietal Lezyonlara İnterhemisferik Transsingulat Sulkus Yaklaşımı: Fiber Diseksiyon Çalışması ve Örnek Olgularla Desteklenmiş İnceleme
Gungor A, Gurses ME, Dogan E, Varol E, Gökalp E, Etli MU, Ozoner B. Interhemispheric Transcingulate Sulcus Approach to Deep-Seated Medial Frontal and Parietal Lesions-Fiber Dissection Study With Illustrative Cases. Oper Neurosurg (Hagerstown). 2023 Mar 1;24(3):e178-e186. doi: 10.1227/ons.0000000000000499. Epub 2022 Dec 20. PMID: 36701601.

Serebellopontin Açıya Supraflokkular Transhorizontal Fissür Yaklaşımı: Olgu Serili Bir Anatomik Çalışma

Kuzucu P, Türkmen T, Demirtaş OK, Güngör A, Yaman ME, Aykol Ş. Suprafloccular transhorizontal fissure approach to the cerebellopontine angle: an anatomical study with case series. Neurosurg Rev. 2023 Mar 1;46(1):62. doi: 10.1007/s10143-023-01961-1. PMID: 36856827.

Supraserebellar Yaklaşımlar İçin Dinamik Lateral Yarı Oturur Pozisyon: Teknik Not ve Olgu Serisi

Durmuş YE, Kaval B, Demirgil BT, Gökalp E, Gurses ME, Varol E, Gonzalez-Lopez P, Cohen-Gadol A, Gungor A. Dynamic Lateral Semisitting Position for Supracerebellar Approaches: Technical Note and Case Series. Oper Neurosurg (Hagerstown). 2023 Aug 1;25(2):103-111. doi: 10.1227/ons.0000000000000758. Epub 2023 May 31. PMID: 37255298.

Supraserebellar Yaklaşımlar İçin Yeni Bir Tentoryal Kesim Tekniği ile Serebellar Hemisferik Tentoryal Köprü Venlerinin Korunması

Berker BB, Doğruel Y, Güngör A, Karataş Okumuş SY, Coşkun ME, Türe H, Türe U. Preserving the cerebellar hemispheric tentorial bridging veins through a novel tentorial cut technique for supracerebellar approaches. J Neurosurg. 2023 Jul 14;140(1):260-270. doi: 10.3171/2023.5.JNS23657. PMID: 37486872.

Talamusun 3. Ventriküle Bakan Yüzeyine Kontrlateral Posterior İnterhemisferik Transtentoriyel Suprapineal Yaklaşım: 2D Operatif Video

Rahmanov S, Doğruel Y, Güngör A, Türe U. Contralateral Posterior Interhemispheric Transtentorial Suprapineal Approach to the 3rd Ventricle Surface of the Thalamus: 2-Dimensional Operative Video. Oper Neurosurg (Hagerstown). 2023 Nov 1;25(5):e289. doi: 10.1227/ons.0000000000000839. Epub 2023 Aug 3. PMID: 37534891.

Posterior Thalamik Tümörler İçin Posterior İnterhemisferik Transtentoriyel Subsplenial Yaklaşım: 2D Operatif Video

Doğruel Y, Rahmanov S, Güngör A, Türe U. Posterior Interhemispheric Transtentorial Subsplenial Approach for Posterior Thalamic Tumors: 2-Dimensional Operative Video. Oper Neurosurg (Hagerstown). 2024 Feb 1;26(2):228. doi: 10.1227/ons.0000000000000938. Epub 2023 Oct 9. PMID: 37811933

Oksipital Sinüsü Koruyan Lineer Paramedian Dural İnsizyon: Median Suboksipital Yaklaşım İçin Teknik Not ve Olgu Serisi

Erol G, Çavuşoğlu N, Sevgi UT, Fidan S, Canbolat Ç, Doğruel Y, Luzzi S, Cohen Gadol AA, Güngor A. Occipital Sinus-Sparing Linear Paramedian Dural Incision: A Technical Note and Case Series for Median Suboccipital Approach. World Neurosurg. 2024 Apr;184:e121-e128. doi: 10.1016/j.wneu.2024.01.070. Epub 2024 Jan 19. PMID: 38244681

Retrosigmoid Yaklaşım Sonrası Greftsiz Primer Dura Kapatılması: Daha Azla Daha Fazlasını Yapmak

Çavuşoğlu N, Erol G, Sevgi UT, Bulgur F, Doğruel Y, Luzzi S, Gadol AAC, Güngor A. Graftless Primary Dural Closure Following Retrosigmoid Approach: Doing More With less. World Neurosurg. 2024 Sep;189:e1006-e1012. doi: 10.1016/j.wneu.2024.07.065. Epub 2024 Jul 14. PMID: 39004178

Paramedian Supraserebellar Transtentoriyel Yaklaşımla ve Tentoryal Kesim Tekniği Kullanılarak Pediatrik Tegmentum Tümörünün Mikrocerrahi Rezeksiyonu: 2D Operatif Video

Rahmanov S, Doğruel Y, Güngör A, Türe U. Microsurgical Resection of a Pediatric Tegmentum Tumor Through the Paramedian Supracerebellar Transtentorial Approach With the Tentorial Cut Technique: 2-Dimensional Operative Video. Oper Neurosurg (Hagerstown). 2024 Oct 1;27(4):506-507. doi: 10.1227/ons.0000000000001149. Epub 2024 Apr 17. PMID: 39007550

Orbita alt bölgesine sublabial-transmaksiller erişim tekniği

Doğruel Y, Güngör A, Türe H, Türe U. Sublabial transmaxillary approach to the inferior aspect of the orbit. J Neurosurg. 2024 Aug 9;142(2):517-528. doi: 10.3171/2024.4.JNS232838. PMID: 39126715

Endoskopik transorbital kafa tabanı yaklaşımlarında tübüler retraksiyonun uygulanabilirliği ve zorlukları

Karımzada G, Evleksiz Karımzada D, Erol G, Celtikci E, Temiz NÇ, Kutlay AM, İzci Y, Jean WC, Güngör A. Expanding horizons: the feasibility and challenges of tubular retraction in endoscopic transorbital skull base approaches. Surg Radiol Anat. 2025 Mar 11;47(1):96. doi: 10.1007/s00276-025-03592-1. PMID: 40067392