Kavernom

Kavernom -aynı zamanda kavernöz malformasyon veya kavernöz hemanjiom olarak da bilinir- anormal şekilde düzensiz damar yumaklarıdır. Vücudunuzun herhangi bir yerinde gelişebilmesine rağmen (Cilt, karaciğer ve göz) genellikle sadece beyin veya omurilikte ciddi sorunlara neden olurlar. Bu anormal damar yumaklarının ince duvarları kanayabilir, bu da nöbetlere veya inmeye neden olabilir. Tedavi seçenekleri arasında izlem, ilaç tedavisi ve cerrahi çıkarım yer alır.

Kavernom Nedir?

Kavernom, küçük kan damarlarının (kılcal damarlar) anormal şekilde bir araya gelip sıkı bir yumak oluşturmasıdır. Bu damar yumaklarının içinde yavaş akan ve pıhtılaşmış kan vardır. Genellikle beyin, beyincik, beyin sapı ya da omurilikte bulunur. Kavernomlar, beyinde görülebilen çeşitli damar hastalıklarından bir tanesidir. Bu duruma ‘serebral kavernöz malformasyon’ da denir.

Bu damar yumakları dışardan bakıldığında böğürtlene ya da duta benzemektedir.
Boyutları çok küçük olabilir ya da bir bozuk para büyüklüğüne de ulaşabilir.
Dayanıklılıkları düşüktür ve diğer kılcal damarlardan daha ince bir yapıya sahiptirler.
İçinde kanla dolu boşluklar bulunur. Damar duvarları çok ince ve dayanıksız olduğu için kolayca kanayabilirler.
Eğer bu kanama ciddi olursa, hastalarda belirtiler ortaya çıkabilir ve bazen hayatı tehdit eden sorunlara yol açabilir.

Çoğu kavernom, hastanın ailesinde buna benzer bir hastalık öyküsü olmadan, kendiliğinden gelişmektedir. Ancak %20 kadarı da ailesel geçiş göstermektedir.

Kavernomlar Nasıl Belirti Gösterirler?

Bazı kişilerde hiçbir belirti göstermeden, başka bir sebeple çekilen Beyin MR’ında tespit edilebilir. Eğer belirti görülüyorsa, bu genellikle kavernomun kanadığını gösterir. Yine de, bazı kişilerde kanama olsa bile hiçbir belirti yaşanmayabilir. Belirtilerin şiddeti, kavernomun büyüklüğüne ve bulunduğu yere göre değişir.

Genel olarak kavernom (kavernöz malformasyon) belirtileri şunlar olabilir:

Nöbet (epilepsi krizi)
Şiddetli baş ağrısı
Kol veya bacaklarda ani gelişen güçsüzlük
Vücudun bir yarısında yeni başlayan uyuşma veya hissizlik
Konuşma güçlüğü
Hafıza ve dikkat sorunları
Denge bozukluğu ve yürüme zorluğu
Görme değişiklikleri (örneğin çift görme)

Bu belirtiler zamanla, özellikle tekrar eden kanamalarla daha da kötüleşebilir. İlk kanamadan kısa süre sonra yeniden kanama olabilir ya da yıllar sonra tekrar edebilir. Ancak bazı kişilerde hiç tekrar kanama olmayabilir.

Kavernomlar Nasıl Teşhis Edilir, Hangi Testler Yapılır?

Genellikle, beyindeki kavernomlar, ancak kanayıp yırtıldıklarında fark edilir ve bu şekilde tanı konur. Ancak, bazı kişilerde hiçbir belirti olmaz. Bu gibi durumlarda, başka bir nedenle beyin görüntülemesi yapılırken tesadüfen tanı konabilir.

Radyolojik görüntülemelerden MR, kavernöz malformasyonların (kavernomların) tanımlanması ve teşhisinde kilit rol oynar. Ayrıca MR’da alınacak ek görüntülemeler (SWI sekans) kavernomun daha önce kanamış olup olmadığıyla da ilgili bilgi verir. MR görüntülemesi en küçük kavernomları ve önceki kanamalardan kalan izleri de tespit edebilir. Bu bilgiler, hekiminizin, gelecekte ortaya çıkabilecek durumlar hakkında da fikir sahibi olmasına yardımcı olur.

Beyin tomografisi de kanamış kavernomların tespit edilmesinde yol gösterici olabilmektedir. Ancak MR kadar doğru bilgiler vermez. Daha çok, acil durumlarda (daha hızlı çekim imkanı olması nedeniyle) ilk tercih edilen görüntüleme yöntemi olarak kullanılmaktadır.

Beyin anjiografisi, kavernomların tanısını koyarken öncelikli olarak tercih edilmese de diğer beyin damar hastalıklarından ayırabilmek için istenilebilir.

Kavernom Teşhis Edildiğinde Nasıl Yönetilir ve Tedavi Edilir?

Tedavi, kavernomların bulunduğu yere ve kanama yapıp yapmadığına ya da hastada bulgu verip vermemesine göre değişir.

Eğer kavernom kanamamışsa, doktorunuz belli aralıklarla görüntüleme (MRI gibi) testleri yaparak durumu takip etmeyi tercih edebilir. Ayrıca, size dikkat etmeniz gereken belirtileri anlatır ve bir sonraki görüntüleme randevusundan önce, hangi durumlar gelişirse doktora başvurmanız gerektiği hakkında bilgi verilir.

Eğer kavernöz malformasyon kanamışsa, doktorunuz aşağıdaki tedavi seçeneklerini önerebilir:

Nöbetleri veya baş ağrılarını kontrol altına almak için ilaç tedavisi
Cerrahi olarak kavernomun çıkarılması

Beyin cerrahisi uzmanı şu durumlarda ameliyat açısından değerlendirebilir:

Daha önce bir ya da birden fazla bulgu veren kanama yaşadıysanız
Kanama nörolojik sorunlara (örneğin güçsüzlük, görme problemleri gibi) neden olduysa ve bu sorunlar zamanla daha da kötüleşiyorsa
İlaçlarla kontrol altına alınamayan nöbetler geçiriyorsanız
Cerrahi sizin için daha güvenli ve kesin bir seçenekse

Diğer beyin damar hastalıklarının aksine ‘Gamma-knife’ (stereotaksik radyocerrahi) tedavisi kavernomların yönetiminde öncelikli bir tedavi seçeneği olarak düşünülmemektedir.