Meningiomlar

Meningiom, beyin ve omuriliğinizi saran ve koruyan üç katlı zar tabakasına (meninks) ait dokulardan gelişen bir tümördür. Genellikle iyi huyludur, ancak nadiren kötü huylu da olabilmektedir. Çoğunlukla yavaş büyürler ve fark edilmeden yıllarca varlıklarını sürdürebilirler. Bazen doktorlar, meningiomu tesadüfen çekilen radyolojik görüntülemelerde farkeder. Genellikle ileri yaşlarda ve kadın hastalarda görülürler. Ancak her yaşta ortaya çıkabilirler.

Meningiomun tam olarak neden oluştuğu bilinmemektedir. Yapılan araştırmalar, tüm meningiomların %40 ila %80’inde, tümör büyümesini baskılayan bir gende anormallik bulunduğunu göstermiştir. Bu durum çoğunlukla kendiliğinden (rastgele) ortaya çıkar ve ya nadiren bazı kalıtsal (genetik) hastalıkların parçası olarak görülür.

Şimdiye kadar, meningiomlarla ilişkili bazı çevresel, hormonal ve genetik risk faktörleri belirlenmiştir.

Çocukluk döneminde radyasyona maruz kalmak, meningiom gelişimiyle ilişkilendirilen tek çevresel risk faktörüdür. Cep telefonu kullanımıyla meningiom arasında bir ilişki olduğuna dair güçlü bir kanıt yoktur.

Meningiomlar hastalarda nasıl belirti verirler?

Meningiom belirtileri genellikle yavaş başlar. İlk başta fark edilmesi zor olabilir. Belirtiler, tümörün beyindeki yerine göre değişebilir. Nadiren omurilikte de görülebilir.

Belirtiler şunları içerebilir:

Görme değişiklikleri, örneğin çift görme veya bulanık görme
Özellikle sabahları daha şiddetli olan baş ağrıları
İşitme kaybı veya kulak çınlaması
Hafıza kaybı
Koku alma duyusunun kaybı
Nöbetler (epilepsi)
Kol veya bacaklarda güçsüzlük
Konuşma zorluğu

Meningiom tanısı nasıl konulur?

Bu tümörlerin teşhisi zor olabilir; çünkü genellikle yavaş büyür ve ancak çevresindeki beyin ve omurilik bölgelerine baskı yapacak kadar büyüdüğünde veya beyinde ödem oluşturduğunda belirti vermeye başlar. Ayrıca meningiomların çoğu yavaş büyüdüğü ve genellikle yetişkinlerde görüldüğü için, belirtiler çok hafif olabilir. Bu nedenle yapılacak radyolojik görüntülemelerle tanı konulur. Tanı koymada en iyi görüntüleme yöntemi ilaçlı (kontrast madde) bir MRG ile değerlendirme yapmaktır.

Meningiomlar, görüntüleme tetkiklerinde genellikle belirgin radyolojik özellikler gösterir. Bunlar arasında, beyin zarına tutunmayı gösteren “dural kuyruk” (dural tail) bulgusu ve tümörün neden olduğu beyin dokusunda içe çökme (indentasyon) yer alır. Bu özellikler, görüntülemelerde büyük olasılıkla görülebilir.

Meningiomlar nasıl tedavi edilir?

Meningiom tedavisi, birçok faktöre bağlı olarak planlanır. Bunlar arasında şunlar yer alır:

Meningiomun boyutu ve bulunduğu yer
İlk değerlendirmede takip kararı alınmışsa ve tümör takiplerde hızla büyümüşse
Hastanın yaşı ve genel sağlık durumunuz
Tedaviyle ilgili kişisel hedefleriniz (örneğin yaşam kalitesini koruma, tümörün tamamen çıkarılması vb.)

Meningiom tedavisi hastaya özel olarak planlanır ve genellikle aşağıdaki yöntemlerden birkaçı birlikte kullanılır:

İzlem (bekle-gör yaklaşımı): Küçük boyutlu bir meningiom tesadüfen tespit edilmiş ve belirti vermiyorsa, düzenli aralıklarla MRG ile takip yeterli olabilir.
Cerrahi: Tümörün alınması için ameliyat yapılabilir.
Radyoterapi: Tümör hücrelerini yok etmek veya büyümesini durdurmak için ışın tedavisi uygulanabilir.
Kemoterapi: Nadiren kullanılır; genellikle diğer tedaviler işe yaramadığında gündeme gelir.

Meningiomlar hangi durumlarda ameliyat edilmeden takip edilebilir ?

Doktorlar bazı durumlarda “bekle ve gör” şeklinde izlem yaklaşımını tercih edebilir. Bunun nedenleri şunlar olabilir:

Hiçbir belirtiniz yoksa ve tümör küçükse (Tesadüfen saptanan meningiomlar)
Az sayıda belirtiniz varsa ve çevre beyin dokusunda belirgin bir bası ve ödem yoksa
Belirtileriniz hafifse ve uzun süredir hayat kalitenizi fazla etkilemeyen bir tümörünüz varsa
Yaşınız ileriyse ve belirtiler çok yavaş ilerliyorsa
Tedavi, sağlık durumunuz açısından ciddi riskler taşıyorsa

Doktorunuz, tümörün büyüklüğünü ve belirtilerinizi takip etmek için belirli aralıklarla MR görüntülemeleri ve kontrol randevuları önerecektir. Bazı tümörler zamanla hiç büyümeyebilir.

Meningiomlar hangi durumlarda ameliyat edilir ?

Cerrahi tedavi, yani tümörün ameliyatla çıkarılması, belirti veren meningiomlarda veya yakında belirti oluşturması beklenen büyük tümörlerde öncelikli tedavi seçeneğidir. Cerrahinin amacı, tümörün mümkün olduğunca ve güvenli bir şekilde çıkarılmasıdır. Tümörün ne kadarının çıkarıldığı, tümörün tekrar etme (nüks) riskini doğrudan etkiler. Bu, tüm derecelerdeki meningiomlar için geçerlidir.

Hangi durumlarda radyoterapi (Işın Tedavisi) tercih edilir?

Radyoterapi, tümör hücrelerini öldürmek veya büyüyüp çoğalmalarını durdurmak için güçlü enerji ışınları kullanan bir tedavi yöntemidir. Ayrıca, iyi huylu bazı tümörlerin tedavisinde de etkili olabilir — buna iyi huylu meningiomlar da dahildir.

Cerrahiyle tamamen çıkarılamayan meningiomlarda ya da ameliyatın risklerinin faydasından fazla olduğu durumlarda radyoterapi (ya da Gamma Knife Radyocerrahisi) genellikle ilk tercih edilen tedavi yöntemidir.

Prof. Dr. Abuzer Güngör, Meningiomalarla ilgili yürüttüğü araştırmalarla uluslararası hakemli tıp dergilerinde çok sayıda bilimsel yayına imza atmıştır.

Ventriküler Menenjiyomların Cerrahi Yönetimi ve Koroid Pleksus Epitelinden Kaynaklandığını Gösteren Yeni Bir Gözlem

Holanda VM, Gungor A, Baydin S, Middlebrooks EH, Danish SF. Anatomic Investigation of the Trajectory for Stereotactic Laser Amygdalohippocampectomy. Oper Neurosurg (Hagerstown). 2018 Aug 1;15(2):194-206. doi: 10.1093/ons/opx218. Erratum in: Oper Neurosurg (Hagerstown). 2018 Mar
1;14(3):322. doi: 10.1093/ons/opy003. PMID: 29140463.

İntrakraniyal Menenjiyomalı Yaşlı Hastalar: 228 Hastada Cerrahiye İlişkin Değerlendirmeler ve Literatürün Kapsamlı Bir Analizi

Ekşi MŞ, Canbolat Ç, Akbaş A, Özmen BB, Akpınar E, Usseli Mİ, Güngör A, Güdük M, Hacıhanefioğlu M, Erşen Danyeli A, Özduman K, Pamir MN. Elderly Patients with Intracranial Meningioma: Surgical Considerations in 228 Patients with a Comprehensive Analysis of the Literature. World Neurosurg. 2019 Dec;132:e350-e365. doi: 10.1016/j.wneu.2019.08.150. Epub 2019 Aug 30. PMID: 31476477

Lateral Ventrikül Atriumuna Posterior İnterhemisferik Transparieto-Oksipital Fissür Yaklaşımı: Lif Mikrodiseksiyon Çalışması ve Olgu Serisi

Panteli A, Güngör A, Fırat Z, Sarıtepe F, Türe H, Türe U. The posterior interhemispheric transparieto-occipital fissure approach to the atrium of the lateral ventricle: a fiber microdissection study with case series. Neurosurg Rev. 2022 Apr;45(2):1663-1674. doi: 10.1007/s10143-021-01693-0. Epub 2021 Nov 25. PMID: 34822014.

Cerebellopontin Açıya Supraflokkular Transhorizontal Fissür Yaklaşımı: Olgu Serili Bir Anatomik Çalışma

Kuzucu P, Türkmen T, Demirtaş OK, Güngör A, Yaman ME, Aykol Ş. Suprafloccular transhorizontal fissure approach to the cerebellopontine angle: an anatomical study with case series. Neurosurg Rev. 2023 Mar 1;46(1):62. doi: 10.1007/s10143-023-01961-1. PMID: 36856827

Supraserebellar Yaklaşımlar İçin Dinamik Lateral Yarı Oturur Pozisyon: Teknik Not ve Olgu Serisi

Durmuş YE, Kaval B, Demirgil BT, Gökalp E, Gurses ME, Varol E, Gonzalez-Lopez P, Cohen-Gadol A, Gungor A. Dynamic Lateral Semisitting Position for Supracerebellar Approaches: Technical Note and Case Series. Oper Neurosurg (Hagerstown). 2023 Aug 1;25(2):103-111. doi: 10.1227/ons.0000000000000758. Epub 2023 May 31. PMID: 37255298.

Supraserebellar Yaklaşımlar İçin Yeni Bir Tentoryal Kesim Tekniği ile Serebellar Hemisferik Tentoryal Köprü Venlerinin Korunması

Berker BB, Doğruel Y, Güngör A, Karataş Okumuş SY, Coşkun ME, Türe H, Türe U. Preserving the cerebellar hemispheric tentorial bridging veins through a novel tentorial cut technique for supracerebellar approaches. J Neurosurg. 2023 Jul 14;140(1):260-270. doi: 10.3171/2023.5.JNS23657. PMID: 37486872.

Kavernöz Sinüse Uzanım Gösteren Sfenoid Kanat Menenjiyomlarının Tedavisinde Transorbital Nöroendoskopik Cerrahi: Klinik Yansımalar ve Teknik Bir İllüstrasyon

Karımzada G, Evleksiz Karımzada D, Erol G, Gülsuna B, Kuzucu P, Güngör A, Kutlay AM, Şahin MM, Çeltikçi E. Transorbital neuroendoscopic surgery for treatment of sphenoid wing meningiomas extending to the cavernous sinus: clinical implications and a technical illustration. Neurosurg Focus. 2024 Apr;56(4):E8. doi: 10.3171/2024.1.FOCUS23857. PMID: 38560930.

Retrosigmoid Yaklaşım Sonrası Greftsiz Primer Dura Kapatılması: Daha Azla Daha Fazlasını Yapmak

Çavuşoğlu N, Erol G, Sevgi UT, Bulgur F, Doğruel Y, Luzzi S, Gadol AAC, Güngor A. Graftless Primary Dural Closure Following Retrosigmoid Approach: Doing More With less. World Neurosurg. 2024 Sep;189:e1006-e1012. doi: 10.1016/j.wneu.2024.07.065. Epub 2024 Jul 14. PMID: 39004178